Sonic Warfare - notatki (11)

Z rozdziału "1738: Bad Vibrations":

- przywołanie Ecology of Fear Mike'a Davis, w którym Goodman zwraca uwagę, że ten ekosystem strachu "przecina kontinuum natura/kultura"
- pojawia się już "dźwiękowa architektura kontroli" - głośniki emitujące ostrzeżenia
- systemy zabezpieczeń reagują na temperaturę, wilgotność, a nawet mogą "słyszeć", w związku z czym to już raczej "pansensoryzm" niż panoptyzm
- w tym ekosystemie panuje specyficzny klimat: "As a generalized condition, many have begun to argue that the virtual architecture of dread defines the affective climate of early-twenty-first-century urbanism." (str. 64); przy czym Goodman różnicuje strach ("fear") od lęku ("dread")
- krytyka poglądu Virilio jakoby w sztuce zachodziło zagrażające jej "przedźwiękowienie" ("oversonorization")
- w końcu wyjaśniony jest pojawiający się wcześniej termin "affective sensorium": "The exteroceptive (facing the external environment of the body) five senses must be supplemented by the proprioceptive (the feeling of the relational movement of muscles and ligaments, enfolded tactility) and viscerality. (przyp. 8, str. 220-1)
- Joachim-Ernst Berendt w książce The Third Ear o tym, że na dźwięk przede wszystkim reagujemy nieświadomie, w przypadku dźwięku powyżej 80 db będzie to poczucie niebezpieczeństwa, zaalarmowania
- dźwięk ma dużą rolę w wytwarzaniu strachu, czego przykładem użycie abengu przez Maronów w walkach przeciwko kolonialistom albo syrena ("its very modulation of frequency produces a state of alert that can undermine and override cognition." str. 66)
- teoria fight-or-flight response
- Goodman kontruje przyjęty pogląd (wyrażony choćby przez Foerstera), że podstawową funkcją słuchu wyznacza służenie przetrwaniu, twierdzi że łańcuch przyczynowo-skutkowy jaki postuluje neurobiologia "rests on certain problematic presuppositions regarding the relation between mind and body and their activation, between feeling and emotion. The point of departure for an affective analysis is the disjunction between stimulus and response, cause and effect. If affect operates across the nature-culture continuum, problematizing the difference between what is preprogrammed into the body and what are learned responses, then what is meant by an instinctual response to sound?" (str. 67)

Z rozdziału "1884: Dark Precursor" (jak dotychczas chyba najciekawszego):

- przywołanie LeDoux i jego książki The Emotional Brain, w której stwierdza, że "świadoma emocja jest niepotrzebna, gdy reagujemy strachem"
- dla Goodmana słabościami tych analiz będzie przenoszenie strachu, zaniedbanie kwestii dźwięków, które są bolesne same w sobie, a nie tylko z bólem kojarzone
- podobne wątki bada Massumi (jedyny, obok Eshuna, przywoływany teoretyk, którego nie spotykają słowa krytyki) posiłkujący się (m.in) koncepcją apetytu Spinozy
- na tekstach Massumiego opiera się dalej ten rozdział, który powraca do spostrzeżenia z poprzedniego, o rozłączeniu efektu i przyczyny: "In the ecology of fear, however, threat becomes spectral. Effect becomes autonomous from cause. Unlike earlier modes of management of the future such as deterrence, preemptive security does not prevent but rather induces the event, no longer warding off its arrival in a negative anticipation; preemption positively actualizes the future in the present, or at least the effects of events yet to come, to the extent that the cause of the effects, that is, the event, need not necessarily happen. [...] In preemptive modes, the sign of the event no longer has to wait for the anticipated event. The sound in fact beckons the event. The vibrations of the alarm literally set the affective tone, the collective mood. What is edginess, nervousness, or the jitters if not the potential of vibrations to spiral into goalless, open-ended hyperactivity?" (str. 71)
- takie właściwości dźwięku powodują, że potrzeba analizy "operating on the preindividual plane of affect, in the turbulent boundary layer between subjective
experience and the world, where virtual threats have real effects." (str. 71)
- dalej relacjonowanie Massumiego: "the affective tonality of the fearful encounter precedes its bifurcation into subject and object. In the onset of the event, the body-environment acts as one, with an immediate continuity of the extensive movement of the body and the intensive affect of fear." (str. 72)
- "the sonic encounter does most of its affective work before cognitive appropriation by the sense of audition." (str. 72)
- ale przecież nawet w tym wysoce rozwiniętym ekosystemie można próbować zmieniać klimat: "In the late twentieth century, urban machine musics in their sonic sciences of affective contagion have preoccupied themselves with generating soundtracks to sonically enact the demise of Babylon, mutating the early-twentieth-century concerns of audio futurism (war, noise, speed and sensation) into the construction of ephemeral, mutant, sonic war machines. [..] The mechanics of the aesthetization of fear within music and sound design already gives clues to some tactics for channeling the negative energies of the ecology of fear, confiscating them from the architectures of security." (str. 73)

Sonic Warfare - notatki (10)

Z rozdziału "1913: The Art of War in the Art of Noise":

- w którym Goodman zastanawia się, co zostało z myśli futurystycznej, co teraz może mieć jeszcze znaczenie, w czasie, gdy "maszyny termodynamiczne" zostały zastąpione przez "maszyny cybernetyczne"
- ciekawe spostrzeżenie nt. futuryzmu: "The futurist orientation to time was not so much futurological, that is, of predicting that which was to come, but rather of developing tactics to accelerate out of the tedium of the present. [...] Futurism here is a frustration with the sonic present" (str. 56)
- doświadczenie wojny (zwłaszcza dźwiękowe) uświadomiło futurystom marność dotychczasowej sztuki
- Virilio w Speed and Politics i Art and Fear stara się wyjść poza futurystyczne skupianie się na hałasie i prędkości, tworząc pojęcie dromologii
- jednak jest on "opętany przez ducha Marinettiego", a jego rozpoznania się "zbyt jednowymiarowe", nie obejmują "rozleglejszych ekosystemów dźwięków i prędkości": "The error of both the futurist politics of noise and the reactionary politics of silence (detectable in both Virilio and the acoustic ecology movement) is that both tend to restrict sonic intensity to the confi nes of a directly proportional relation to loudness or fastness instead of engaging the more complex aff ective profile of frequency dynamics and the polyrhythmic composition of speeds and slownesses." (str. 57)

Z rozdziału "1989: Apocalypse Then":

- w którym Afrofuturyzm update'uje futuryzm, co najlepiej realizuje się w pismach Kodwo Eshuna a szczególnie w często tu cytowanej More Brilliant Than The Sun
- Eshun uwalnia się od linearności proponując "a cyclical discontinuity in which there is a virtual coexistence of both the past and the future in the present." (str. 59)
- inną istotną koncepcją będzie futurhythmachine: "The rhythmachine is an algorithmic entity that abducts bodies, modulating their movements. [...] lies between the beats, or is the glue that congeals individual intensities together. To be abducted by the rhythmachine is to have the sensory hierarchy switched from the perception of rhythmelody to texturhythm, becoming a vibrational transducer, not just a listener. (str. 60)
- Afrofuturyzm ma charakter emancypacyjny: "Eshun understands Afrofuturism’s core insight as being precisely to pinpoint, combat, and subvert those predatory futurologies of science fi ction capital that trap Africa, and its diaspora’s future in a demoralizing doomsday of forecast archetypal dystopia, usually economic, ecological, or epidemiological, or some combination of these." (str. 61)
- bazując na tych rozwinięciach i przekroczeniach futuryzmu Goodman konkluduje: "The conception of the art of war in the art of noise is replaced by a rhythmanalysis of preemptive power, a cartography of diasporic bass cultures and their transduction of ecologies of dread, and an investigation of the concept of audio viruses that Afrofuturist musics and fictions have created." (str. 62)

Sonic Warfare - notatki (9)

Notatki z rozdziału "1977: A Sense of the Future":

- w którym dostaje się Attaliemu, a dokładniej jego książce
- Goodman zauważa, że w pomyśle jakoby to, co dźwiękowe było przeczuciem przyszłości Attali nie jest odosobniony, przy czym dotyczy to przyszłości bliskiej, tego co może zdarzyć się niedługo i jest już obecne w przesłankach (zwłaszcza właśnie dźwiękowych)
- "Attali’s futurology indirectly raises the affective issue of hearing’s particular relationship to anticipation and dread. He locates sonic culture’s future-sensing analytical power in its liquidity compared to other cultural fields, a suppleness that attunes it to rhythmic and morphological potentials" (str. 50-51)
- cztery modele wyszczególnione przez Attaliego odpowiadają "These modes, respectively, can be understood as corresponding to tribal, sovereign, disciplinary, and cybernetic networks of power." (str. 51-52)
- by jego teoria była użyteczna obecnie, trzeba ją update'ować, co uczynił np. Reynolds w Energy Flash umiejscawiając kulturę didżejską na styku modelu repetycji i kompozycji, a także proponując termin sampladelia i zastanawiając się, co za (nie)porządek społeczny przepowiada muzyka, jeśli, jak chciał Attali, jest przepowiednią

bieżące zachwyty

Co bardziej spostrzegawczy czytelnicy dostrzegą zaraz nad tym postem trzy linki, które gromadzą różne moje teksty, w przypadku relacji głównie z tego bloga, ale docelowo również z innych stron. Być może pojawi się też sekcja "Artykuły", a jeśli starczy mi sił, to też "Recenzje".

Gromadząc linki, przeczytałem, przynajmniej pobieżnie, większość z tych tekstów.
Relację z MIMEO weekendu przypomniałem sobie w samą porę, żeby zestawić ją z wrażeniami z słuchania albumu z rejestracją koncertu. A jakie to wrażenia? Jak najbardziej pozytywne! Jedynie nie mogę się uwolnić od wrażenia, że całości brakuje formy i siła tej płyty tkwi bardziej w poszczególnych sekcjach. Ale chyba marudzę, może wcale żadnej "formy" nie brakuje, bo przecież albumu słucha się bez bólu mimo jego długości (ponad 80 minut), nie wspominając o tym, że jak na nagranie koncertowe, to brzmi on świetnie. Ogólnie - zachwyt.

Również zachwyca mnie, chociaż zupełnie inaczej, Zapomnij Ballad i Romansów. Szukałem jakiejś recenzji, żeby nie musieć pisać własnej - ale nie znalazłem. Tak pokrótce, to (poza tym, że teksty są znów kapitalne i jedyne w swoim rodzaju) cieszy mnie, że płyta jest zróżnicowana muzycznie i wcale nie jest to zrobione na siłę, a różne stylistyki dobrze się ze sobą komponują.

Podobny zachwyt towarzyszy słuchaniu Bible Eyes Egyptrixxa, który jakoś łączy się (też jak w przypadku Zapomnij) z brakiem potrzeby przekonywania kogokolwiek, że ten album jest przełomowy, wyjątkowy czy wytycza nowe szlaki. Bo może nie. Ale mi to nie przeszkadza, bo mi się po prostu podobają i dają zadowolenie. W Bible Eyes zapadłem się do tego stopnia, że teraz zacząłem już sobie narzucać ograniczenie, żeby nie zarżnąć częstym słuchaniem niektórych kawałków. Szczególnie odnosi się do piosenek z udziałem duetu Trust. Ach, piosenek, znane biadolenie: "gdyby takie piosenki puszczali w radio".

Dla kontrastu powinienem wspomnieć o albumie, który na pewno jest wyjątkowy i który jest jedną z najlepszych rzeczy, jakie słyszałem w tym roku. Czyli o Événements 09 Anne-James Chatona. Jednak jako że wciąż mam nadzieję, że będę mógł o tej płycie napisać gdzieś indziej, to się wstrzymam.

Z poletka filmowego chciałem polecić zapowiadający się bardzo ciekawie dokument Nieład, który w Planete po raz pierwszy w niedzielę.

Sonic Warfare - notatki (8)

Notatki z rozdziału ósmego "1842: Sonic Effects":

- tytułowy termin pochodzi z książki Jeana Françoisa Augoyarda i Henriego Torgue'a Sonic Experience: A Guide To Everyday Sounds i jest pomysłem na wyjście poza alternatywę obiektu dźwiękowego i pejzażu dźwiękowego
- autorzy dostrzegli potrzebę stworzenia nowego pojęcia (kategorii?), bo brakowało "the generic concepts to describe and design all perceptible sound forms of the environment, be they noisey stimuli, musical sounds, or any other sounds. The concept of the soundscape seems too broad and blurred, while the sound object seems too elementary (in terms of levels of organization), to allow us to work comfortably both at the scale of everyday behaviour and at the scale of architectural and urban spaces." (str. 215, cyt. za: J.- F. Augoyard, H. Torgue, (red.), Sonic Experience: A Guide to Everyday Sounds, przeł. A. McCartney and D. Paquette (Montreal: McGill- Queens University Press, 2005), str. 6-7)
- "sonic effect" lokuje się między przyczyną a zdarzeniem, zawiera w sobie obiektywność i subiektywność, opisuje interakcję, związek, bierze pod uwagę kontekst, otoczenie; nie jest to napisane wprost, ale dla Goodmana to pewnie interesujące i użytecznie nie tylko dlatego, że każe myśleć o całości jakiejś sytuacji, tym "ekosystemie", ale też o jego procesualności
- Augoyard i Torgue proponują też odświeżenie idei miasta jako instrumentu, w którym świadomie kształtowałoby się planowaniem jego możliwości
- dla Goodmana ich teksty mają pewną wadę: "Despite appearing to break with the politics of silence of the acoustic ecology movement, Augoyard and Torgue’s notion of sonic experience remains centered on a phenomenology of sonic perception in which human audition is given primacy." (str. 46) Jednak zauważa też, że ich podejście pozwala postrzegać ciało jako przekaźnik wibracji albo multiefekt, a nie tylko oddzielony podmiot słuchający
- dla wielu dźwięk pełni rolę pośredniczącą między zmysłami (Deleuze i Guattari zapewniają o jego wiodącej roli w synestezji)
- Michel Chion będzie nawet mówił o modelu "trans-zmysłowym" (? "trans-sensorial"), żeby wyraźnie zaznaczyć różnicę między jego rozumieniem a "między-zmysłowością" (? "intersensoriality"), czymś z czym mamy doczynienia np. w korespondencji zmysłów; dla niego zmysły będą kanałami, raczej niż określonymi obszarami, co wynika z tego, że to co jest wrażeniem przynależnym wyłącznie jednemu zmysłowi (np. widzialne dla wzroku) jest tylko pewnym wymiarem, tak naprawdę marginalnym, a większość wrażeń jest właśnie "trans-zmysłowa"
- dla Goodmana będzie ważne też to, że Chion podkreśla znaczenie rytmu jako źródła tej właściwości: "In any sonic experience therefore, it is primarily the vibrational (microrhythmic) nexus of sensory modalities that constitutes an encounter. [...] It can therefore be concluded that if synesthetic perception is
intersensorial, it is so only to the degree that it faces the actual, whereas amodality proper, facing the virtual, is trans-sensorial and, as Chion maintains, rhythmic. This tension between transensoriality and the sonic produces the concept of unsound, the not yet audible, the dimension of sonic virtuality." (str. 48)

Sonic Warfare - notatki (7)

Notatki z rozdziału "403–221 B.C.: The Logistics of Deception":

- który jest komentarzem do teorii Virilio i Sun Zi
- ten pierwszy jest przywołany ze względu na logistykę percepcji, czyli też rolę obrazów i w ogóle informacji w sytuacji konfliktu, która obecnie jest olbrzymia i może nawet znaczeniem przekracza faktycznie użyte środki siłowe
- Goodman komentuje: "Stealth, secrecy, and the logistics of perception signal, for Virilio, that the war of images has in fact superseded the war of weaponry. Whether we agree with Virilio’s historical argument or not, his insight is to draw attention to how the evolution of weapons and armor is paralleled by the co-evolution of visibility and invisibility and, by implication, of audibility and inaudibility." (str. 36)
- podkreślając znaczenie zakłócania, zwodzenia, wprowadzania w błąd Goodman płynnie przechodzi do Sun Zi i jego Sztuki wojny i przywołuje uwagi Françoisa Julliena
- odwołując się do jego książki The Propensity of Things Goodman zauważa: "Julien points to the central structural diff erence between key Chinese and European military thought. [...] The Chinese model Julien refers to, and to which there was no doubt a multiplicity of competing approaches, preferred fl uid adaptation to the changing terrain, preparedness for this constant shifting ground, and the renewal of potential produced by the mutating environment. At the same time, in this model, the enemy would be forced to become relatively fi xed, subordinating its energy to constantly avoiding being taken by surprise, and therefore preventing the enemy from taking control of the situation." (str. 38)
- dodaje przy tym, że XX wiek to jednak pewna zmiana i koncepcje Sun Zi zaczęły być wykorzystywane również w "zachodnim" namyśle nad prowadzeniem konfliktów

Notatki z rozdziału "1944: The Ghost Army":

- że również w praktyce, tego dobrym przykładem jest tzw. Ghost Army, generalnie polecam wikipedię i tę stronę
- przedsięwzięcia w ramach "sonic deception" przyczyniły się do innowacji np. jeśli chodzi o głośniki, które potem weszły do powszechnego, również prywatnego, użytku, co jest kolejnym przykładem na związek technologii wojskowych i tych służących rozrywce

Sonic Warfare - notatki (6)

Notatki z rozdziału piątego "1933: Abusing the Military-Entertainment Complex":

- czym jest to tytułowe zespolenie? "The idea that target populations in wartime are also media audiences. Also refers to the migration of technologies and processes developed in the military sphere to everyday media culture." (str. 197)
- to niesie za sobą także spostrzeżenie o rozprzestrzenianiu się i wykorzystywaniu na nowo technologii wojskowych w koncepcji sonic warfare
- rozdział jest omówieniem teorii Friedricha Kittlera z książki Grammophon Film Typewriter, akurat tak się szczęśliwie składa, że jej wstęp został przełożony w ostatnim numerze "Kultury popularnej", który polecam mimo wysokiej ceny
- Goodman referuje, że dla Kittlera media mają naturę militarną, ale chodzi nie tylko o ich pochodzenie, bo również o to, że wojskowe badania i rozwój infekują kulturę popularną, dlatego też można uznać przemysł rozrywkowy za nadużycie ("abuse") technologii wojskowych; "The contagion of military technology spreads through misuse, or reverse engineering, with knowledge acquired from espionage, accident, or experimentation." (str. 32)
- dla Kittlera, ale także dla futurystów, Ernsta Jüngera, McLuhana i Virilio, "the concept of war becomes an attempt to describe a low- intensity warfare that reconstitutes the
most mundane aspects of everyday existence through psychosocial torque and sensory overload." (str. 33)
- Kittler zaleca coś w rodzaju technologicznej partyzantki, trochę kojarzącej się z Burroughsem: "Create endless feedback loops until VHF or stereo, tape deck or scrambler, the whole array of world war army equipment produces wild oscillations. Play to the powers that be their own melody." (str. 33, cyt. za: Friedrich Kittler, Gramophone, Film, Typewriter, przeł. G. Winthrop- Young, M. Wutz (Stanford, Calif.: Stanford University Press, 1999).)
- oczywiście jak prawie wszystkim przywoływanym teoretykom, także Kittlerowi się dostaje (choć jemu lekko), bo jego rozważania są niewystarczające w obliczu rozwoju wypadków, gdzie "machines become just another entry in the inventory of actual entities in a nexus of vibrational experience. After all, rigorous experimentation with what a sonic nexus can do means that bodies deserve as much abuse as technical media.[...] Entertainment itself becomes part of the training." (str. 34)
- no i też jego teoria miała inną ścieżkę dźwiękową (rock, z kilkoma odwołaniami do Stockhausena czy Laurie Anderson) niż ta, po której porusza się Goodman ("elektroniczne muzyki Czarnego Atlantyku")

przydatne adresy

Zebrało się kilka linków, które chciałbym zareklamować: w końcu swoją stronę ma Radioda, a strona Kurortu została wzbogacona o cały album Nordic waxing. Żeby nie ograniczać się do bandcampów, Audiosfera ma soundclouda, gdzie będą umieszczane wywiady, jakie miały miejsce na antenie. Inną godną polecenia stroną w tym serwisie jest profil festiwalu Lux Aeterna z rejestracjami koncertów.

W oczekiwaniu na inne publikacje, polecam recenzję płyt Bôłta poświęconych Studiu Eskperymentalnemu Polskiego Radia.

I jeszcze świeża informacja, że na MUBI można za darmo obejrzeć dużo dobrych filmów z La Semaine de la Critique, ale lepiej się spieszyć. Z chęcią przyjmę jakieś rekomendacje, ja spokojnie mogę polecić ten.